Πέμπτη 12 Ιουνίου 2014

Σάββατο 7 Ιουνίου 2014

Άγιοι Απόστολοι (Σολάκη), Αρχαία Αγορά-Αθήνα

Ο ναός βρίσκεται στον χώρο της Αρχαίας Αγοράς της Αθήνας. Ανήκει στον τύπο των σταυροειδών εγγεγραμμένων ναών, συγκεκριμένα όμως αποτελεί μιαν ιδιόρρυθμη παραλλαγή τους. Δηλαδή, ο ναός έχει έναν απλό τετρακιόνιο σταυροειδή πυρήνα που καλύπτεται με τρούλο αθηναικού τύπου. Οι τέσσερις κεραίες του σταυρού απολήγουν σε ημικυκλικές κόγχες, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται τέσσερις μικρότερες που αποτελούν τα γωνιακά διαμερίσματα του τετραγώνου που εγγράφει τον σταυρό. Ο άγνωστος αρχιτέκτονας του ναού συνδύασε δηλαδή στοιχεία ενός περίκεντρου κτηρίου, ενός τετρακόγχου κι ενός σταυροειδούς εγγεγραμμένου. Στην ουσία εφαρμόστηκε ένας πρωτότυπος συνδυασμός κτηρίου με κυκλική χάραξη με σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό. Ο ναός μπορεί να θεωρηθεί επιβίωση παλαιοχριστιανικού οκτακόγχου προσαρμοσμένου στην αρχιτεκτονική γλώσσα της μεσοβυζαντινής εποχής. Με την περίκεντρη αυτή μορφή, το κτήριο πετυχαίνει μεγαλύτερη ενότητα χώρου στο εσωτερικό. Αυτό δεν παρατηρείται στους συνηθισμένους σταυροειδείς, όπου, υπάρχει ενότητα χώρου στο κάτω μέρος, αλλά η χαμηλή στέγαση των γωνιακών διαμερισμάτων και ο μικρός τρούλος διασπούν το χώρο στα ανώτερα τμήματα και μειώνουν το συναίσθημα ανάτασης του επισκέπτη.
Η τοιχοποιία του ναού ακολουθεί το πλινθοπερίκλειστο σύστημα.  Το μνημείο στολίζεται με πλούσια κουφικά κοσμήματα και οδοντωτές ταινίες. Χρονολογείται στο τέλος του 10ου αιώνα. Δε μαρτυρείται στις ιστορικές μεσαιωνικές πηγές.








Πέμπτη 5 Ιουνίου 2014

Άγιοι Ασώματοι στα Σκαλιά στο δυτικό τοίχο της Βιβλιοθήκης του Αδριανού

Από το ναό, σήμερα διασώζεται μόνον ένα τμήμα τοίχου καθώς και η τοιχογραφία στην πρόσοψη της Βιβλιοθήκης του Αδριανού. Πρόκειται για μια μεταβυζαντινή τοιχογραφία στην οποία απεικονίζονται η Προδοσία του Ιούδα, η Προσευχή στη Γεθσημανή καθώς και στηθαίοι άγιοι σε μετάλλια, στην κατώτερη ζώνη.
 Επρόκειτο για έναν μικρό ναό που κτίστηκε σε επαφή με τον τοίχο της πρόσοψης και το Πρόπυλο της Βιβλιοθήκης του Αδριανού και, ως προς τον τύπο, ήταν συνεπτυγμένος σταυροειδής. Χτίστηκε από μέλη της οικογένειας Χαλκοκονδύλη κατά τον 12ο αιώνα και αφιερώθηκε στον Αρχάγγελο Μιχαήλ (Άγιος Ασώματος) από τον ιδρυτή, Μιχαήλ Χαλκοκονδύλη. Η θέση του στο Πρόπυλο της Βιβλιοθήκης του έδωσε την ονομασία «στα Σκαλιά».
Ανακαινίστηκε κατά τους μεταβυζαντινούς χρόνους (1576), και κατεδαφίστηκε μετά το1843. Στο δάπεδο του κυρίως ναού και του νάρθηκα ανασκάφηκαν 11 κτιστοί κιβωτιόσχημοι ή καμαροσκέπαστοι τάφοι, στους οποίους συνήθως ενταφιάζονταν μέλη της οικογένειας των Χαλκοκονδύλη.                                  


Ο δυτικός τοίχος της Βιβλιοθήκης του Αδριανού και η εκκλησία των Αγίων Ασωμάτων «στα σκαλιά» αποτυπωμένα το 1844 σε επιζωγραφισμένη χαλκογραφία του Andrea Casparini (Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών).


Τετάρτη 4 Ιουνίου 2014

Ιερός Ναός Παναγίας Νερατζιώτισσαςστο Μαρούσι (Άθμονον)

Ο Ιερός Ναός της Παναγίας Νερατζιώτισσας είναι κτισμένος στις παρυφές του λόφου Πέλικα, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η διασταύρωση των οδών Αγίου Κωνσταντίνου και Νερατζιωτίσσης. Παρουσιάζει σπουδαίο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, δεδομένου ότι στη θέση της βρισκόταν το ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος, η οποία αποτελούσε την κύρια λατρεία στον αρχαίο δήμο Άθμονον. Στο ιερό αυτό, που ονομαζόταν και Αμαρύσιον, οφείλει το όνομά του το Μαρούσι. 
Η Παναγία Νερατζιώτισσα έχει καταλάβει τη θέση παλαιότερου οικοδομήματος, του οποίου τμήμα των αρχαίων θεμελίων είναι ορατό. Στην κατασκευή της παρατηρείται μεγάλη χρήση υλικού, προερχόμενου από παλαιότερα κτίσματα χριστιανικών ναών της παλαιοχριστιανικής και μέσης βυζαντινής περιόδου. Ο χρόνος ίδρυσής της τοποθετείται στην πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας στην Αττική, δηλαδή μεταξύ 1456–1687. Χαρακτηρίζεται μονόχωρος δρομικός, καμαροσκέπαστος ναός, με ημικυκλική αψίδα ιερού και μεταγενέστερη προσθήκη νάρθηκα στη δυτική πλευρά. Αναστηλώθηκε το 1923 και κηρύχθηκε «προέχον βυζαντινό μνημείο» με Βασιλικό Διάταγμα.









Κομμάτια από το στο ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος:

Δευτέρα 2 Ιουνίου 2014

Το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής στην κορυφή του Δασκαλιού

 Το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής στην κορυφή του Δασκαλιού. Ένα μικρό νησάκι κρυμμένο πίσω από τη Νήσο Ρόμβη. Στο Δασκαλιό, την περίοδο της Τουρκοκρατίας, λειτουργούσε σύμφωνα με την παράδοση ιερατικό κρυφό σχολειό για τα παιδιά των ψαράδων της γύρω περιοχής.