Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2017

Ναός Θεοτόκου Γοργοεπήκοου και Αγίου Ελευθερίου







Ο ναός πιθανολογείται ότι έχει κτισθεί πάνω στα ερείπια ενός αρχαίου ναού, που ήταν αφιερωμένος στη Θεά του τοκετού Ειλειθυία. Η έλλειψη γραπτών πηγών και η απουσία πλινθοπερίκλειστου τρόπου δομήσεως έχουν δημιουργήσει έριδες μεταξύ των ειδικών για την ακριβή χρονολόγησή του. Πιο πιθανή πάντως θεωρείται η ανέγερσή του στα τέλη του 12ο αιώνα μ.Χ.

Οι τοίχοι του ναού είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένοι από μεγάλους μαρμάρινους ακόσμητους λίθους και ανάγλυφα, που προέρχονται από αρχαία ελληνικά, ρωμαϊκά και πρώιμα Βυζαντινά μνημεία, ενώ δεν έχουν χρησιμοποιηθεί πουθενά πλίνθοι. Ως το ύψος των παραθύρων, είναι επενδεδυμένοι με ακόσμητες μαρμάρινες πλάκες ενώ τα ενενήντα συνολικά ανάγλυφα, έχουν τοποθετηθεί στο ανώτερο τμήμα των τοίχων, δημιουργώντας ένα μοναδικό για βυζαντινή εκκλησία διακομητικό αποτέλεσμα. Ο τρούλλος είναι το μόνο μέρος του ναού, οικοδομημένο με την τυπική πλινθοπερίκλειστη τοιχοδομία.

Κατά την βυζαντινή εποχή δεν υπήρχαν οργανωμένα νεκροταφεία στην Αθήνα. Οι κάτοικοι της εποχής συνήθιζαν να ενταφιάζουν τους κεκοιμημένους τους στα προαύλια των ενοριών τους. Ο συγκεκριμένος ναός δεν αποτέλεσε εξαίρεση, με αποτέλεσμα πολλές ταφόπλακες (κάποιες εξ αυτών της γνωστής Αθηναϊκής οικογενείας των Μπενιζέλων και δη της Αγίας Φιλοθέης) να έχουν βρεθεί στο προαύλιο χώρο του ναού. Οι ταφόπλακες αυτές απομακρύνθηκαν οριστικά από το χώρο στα τέλη του 19ου αιώνος μ.Χ..

Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2017

Φρούριο Φυλής, Πάρνηθα







Tο φρούριο της Φυλής βρίσκεται στις νότιες απολήξεις της Πάρνηθας, νοτιοδυτικά της πηγής της Aγ. Παρασκευής,  περίπου 6χλμ.  B-BΔ της σημερινής Xασιάς.
Σε επικλινές έδαφος, στα BA της πηγής, στην θέση Mαλλί – τιερί, πάνω στον λόφο του Kαλαμαρά, παρατηρήθηκαν από τον αρχαιολόγο Σκιά, αρχαία τείχη κτισμένα με ακατέργαστους και πολυγωνικούς λίθους, που εκτείνοταν μέχρι το φρύδι της κορυφής και ακολουθούσαν τις ανωμαλίες του εδάφους στη βόρεια, ανατολική και μέρος της νότιας πλαγιάς του λόφου. Tο υπόλοιπο της νότιας πλαγιάς και η δυτική πλευρά δεν είχαν τειχιστεί, γιατί οι απότομοι βράχοι αποτελούσαν από μόνοι τους μια ισχυρή φυσική οχύρωση. Eξαιτίας της μεγάλης καταστροφής του τείχους, της έκτασής του και της ανωμαλίας του εδάφους, δεν κατορθώθηκε ο ακριβής καθορισμός του σχήματός και του μεγέθους του.

O σκοπός και η ακριβής χρονολογία της ίδρυσης του φρουρίου δεν είναι γνωστά μέχρι σήμερα. Aκόμα, δεν γνωρίζουμε με σιγουριά από ποιούς κατασκευάστηκε.
Eίναι φανερό ότι στη θέση αυτή βρίσκεται το τείχος των πρώτων ιστορικών χρόνων (ή και ένα ακόμα παλαιότερο), που έπαιξε σημαντικό πολιτικό ρόλο κατά τον 6ο αι. π.X., εναντίον της κυριαρχίας των Aθηναίων.
H παράδοση αναφέρει ότι από εδώ ξεκίνησαν οι αντίπαλοι του Πεισιστράτου, τον 6ο αι. π.X.
Φαίνεται ότι αυτή την οχυρή θέση κατέλαβε και ο Θρασύβουλος, τον χειμώνα του 403 π.X., όταν εξεστράτευσε κατά της αρχής των τριάκοντα τυράννων. Oι τελευταίοι δεν μπόρεσαν να την καταλάβουν με έφοδο, ούτε ακόμα και με τον αποκλεισμό που προσπάθησαν να κάνουν, καταλαμβάνοντας τα γύρω υψώματα και το βόρειο πέρασμα προς την Bοιωτία. Tην απόπειρά τους αυτή διέκοψαν οι χιονοπτώσεις και η κόπωση των στρατευμάτων.